Mùa mưa là thời điểm cây cối phát triển mạnh mẽ, xanh tốt. Tuy nhiên, đi kèm với đó là độ ẩm cao và điều kiện thuận lợi cho các loại sâu bệnh bùng phát, đặc biệt là trên cây chanh dây. Qua bài viết này, Đức Điền sẽ phân tích các loại bệnh thường gặp trên cây chanh dây vào mùa mưa để bà con nông dân có thể phòng và chữa bệnh kịp thời.

BỆNH THỐI RỄ – PHÌNH THÂN TRÊN CÂY CHANH DÂY

Tác nhân:

Bệnh thối rễ – phình thân do một số loại nấm đất như Phytophthora, Fusarium… gây ra.
Bệnh thường xuất hiện ở những vườn chanh dây bị ứ đọng nước, thoát nước kém. Điều kiện thời tiết mát mẻ, nắng mưa xen kẽ, đặc biệt từ tháng 7–9 khi mưa nhiều. Chính là thời điểm bệnh phát sinh mạnh, trùng với giai đoạn quả đang phát triển nhanh.

Xem thêm: Nguyên nhân và cách phòng trừ bệnh phình thân

Triệu chứng:

Ban đầu, gốc thân cây bị phình to, trên bề mặt vùng phình xuất hiện các vết hằn sẫm màu. Khi cắt ngang thân sẽ thấy phần mạch dẫn bị thâm nâu. Về sau, chỗ thân phình bị nứt dọc, mô bên trong thối rữa hoàn toàn, bên ngoài phủ lớp nấm trắng và xuất hiện nhiều chấm đỏ li ti.

BỆNH ĐỐM NÂU TRÊN CÂY CHANH DÂY

Tác nhân:

Bệnh này khá phổ biến, gây hại trên nhiều bộ phận của cây như lá, thân, cành và quả. Tác nhân chính là nấm Alternaria Alternata và Alternaria Sesami.

Triệu chứng:

Trên lá: Vết bệnh có màu nâu đỏ, hình tròn đều, viền ngoài màu nâu sẫm, bên trong xuất hiện các vòng đồng tâm. Khi bị nặng, các vết bệnh liên kết lại khiến lá bị rách. Bề mặt vết bệnh có lớp nấm màu đen, nhưng không rõ rệt.

Trên quả: Xuất hiện các đốm tròn màu nâu đỏ, vết bệnh lõm xuống; ở giữa vết bệnh cũ hình thành một lớp nấm đen. Khi bệnh phát triển mạnh, các vết bệnh nối liền nhau, làm quả bị hư hỏng và rụng.

BỆNH SÂU NHỆN TRẮNG & NHỆN ĐỎ TRÊN CHANH DÂY

Tác nhân:

Nhện trắng và nhện đỏ thường gây hại mạnh vào mùa khô, có tốc độ sinh sản nhanh và khả năng kháng thuốc cao.

Triệu chứng:

Nhện dùng kim chích hút dịch ở mô lá, tạo nên những vết nhỏ, không theo hình dạng cố định. Ban đầu vết chích có màu trắng nhạt, sau chuyển sang trắng vàng. Trong điều kiện thuận lợi, nhện sinh sản dày đặc, khiến các mảng lớn trên lá bị vàng, khô và có thể làm lá cháy hoàn toàn rồi rụng. Tác hại còn khiến hoa bị thui chột, không đậu quả; trái non bị xuất hiện đốm vàng và rụng sớm, gây tổn thất cho nhà vườn. Chúng phát triển mạnh trong thời tiết nóng, khô và thường bùng phát vào các tháng 4-5 và 8-9 hằng năm.

BỆNH GHẺ (MỤN CÓC) TRÊN CÂY CHANH DÂY

Tác nhân:

Bệnh này gây ảnh hưởng trực tiếp đến hình thức và chất lượng bề ngoài của quả. Lý do chính là nấm Cladosporium Oxysporum gây ra. Mầm bệnh lây lan qua gió, nước hoặc từ cây giống nhiễm bệnh. Bệnh thường phát triển mạnh khi thời tiết mát mẻ, nhiệt độ khoảng 19–24°C và độ ẩm cao.

Triệu chứng:

Ban đầu, bệnh xuất hiện dưới dạng các đốm nhỏ, hơi lõm, màu sẫm, đường kính dưới 0,5 mm. Sau đó, các vết bệnh phát triển thành những vết ghẻ nổi lên, mô bị hóa gỗ, có màu vàng nâu, kích thước từ 1–2 mm. Ngoài quả, bệnh cũng có thể gây hại trên lá và chồi non.

BỆNH THÁN THƯ TRÊN CHANH DÂY

Tác nhân:

Bệnh thán thư trên cây chanh dây do nấm Colletotrichum gloeosporioides hoặc Cephaleuros virescens gây ra. Đây là nhóm nấm phổ biến, có khả năng tồn tại lâu dài trong tàn dư thực vật và dễ lây lan thông qua nước mưa, gió hoặc dụng cụ canh tác.

Vườn trồng quá dày, không được tỉa tán hoặc thiếu sự thông thoáng sẽ làm không khí khó lưu chuyển. Tạo môi trường ẩm ướt kéo dài là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển.

Triệu chứng:

Trên lá: Ban đầu xuất hiện những đốm tròn nhỏ, màu nâu, đường kính 2–3 mm, bề mặt ẩm như có dầu, viền xanh xám. Về sau, vết bệnh lan rộng, chuyển màu nâu đậm, có thể tròn hoặc méo, kích thước trên 1 cm. Trong điều kiện ẩm độ và nhiệt độ cao, bệnh có thể lan sang cả cuống lá. Nhiều vết bệnh liên kết lại khiến từng mảng lá chết, dẫn đến rụng lá.

Trên thân, cành: Xuất hiện đốm nâu đậm, đường kính 4–6 mm, sau đó phát triển thành các vết loét. Trường hợp nặng có thể làm chết ngọn, khô tàn cây, rụng hoa và quả sớm.

Trên quả: Ban đầu vết bệnh là những đốm nâu nhạt trên bề mặt, sau đó lõm xuống, chuyển xám nhạt hoặc nâu đậm. Vết bệnh có thể lớn hơn 1 cm, ăn sâu vào thịt quả. Khi quả chín, các vết bệnh liên kết thành mảng, bề mặt xám nhạt, làm vỏ quả mỏng yếu.

BỆNH PHẤN TRẮNG TRÊN CÂY CHANH DÂY

Tác nhân:

Bệnh virus phấn trắng trên chanh dây do hai chủng virus Passion Fruit Woodiness và Papaya Leaf Curl Virus gây ra, dẫn đến hiện tượng xoăn vàng lá dạng khảm, quả bị biến dạng và bề mặt phủ lớp phấn trắng mịn. Nguồn bệnh có thể xuất phát từ virus Passion Fruit Woodiness Virus (PWV). Virus này lây lan nhanh nhờ sự hỗ trợ của các côn trùng chích hút như bọ trĩ, rầy mềm. Chỉ cần một sơ suất nhỏ, mầm bệnh có thể lan rộng khắp vườn.

Triệu chứng:

Côn trùng chích hút khiến lá non bị xoăn, vàng, mô lá chết. Chất thải của bọ phấn tạo nấm muội đen, giảm quang hợp của cây. Ngoài ra, bọ phấn còn đóng vai trò môi giới lây truyền các loại virus gây khảm và xoăn lá.

• Đặc điểm trên cây: Cây bị bệnh thường còi cọc, thân nhỏ, phát triển không đồng đều, các đốt thân ngắn lại, tốc độ sinh trưởng chậm.
• Trên lá: Lá non ở đỉnh sinh trưởng và chồi non có biểu hiện vàng loang lổ dạng khảm (màu xanh và vàng xen kẽ), ngọn bị xoăn, chùn lại, lá co nhỏ và biến dạng, đôi khi lá dày hơn bình thường. Bệnh thường bùng phát và lây nhanh nhờ các côn trùng chích hút như rệp, rầy, bọ phấn, bọ trĩ, ruồi vàng… Vì vậy, khi vườn chanh dây bị nhiễm virus, cần phun thuốc đặc trị nhóm côn trùng này để hạn chế lan rộng.
• Trên quả: Quả bị bệnh phát triển không bình thường, hình dạng méo mó, bề mặt xuất hiện các nốt u kích thước khác nhau khiến vỏ trở nên sần sùi, màu sắc loang lổ, cứng và ngừng phát triển.

Xem thêm: Nguyên nhân và cách phòng trừ bệnh phấn trắng

KẾT LUẬN

Ngoài những bệnh kể trên, cây chanh dây vẫn có thể gặp các loại sâu bệnh khác vào mùa mưa. Để bảo vệ vườn cây hiệu quả, bà con hãy luôn theo dõi sát sao. Khi có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ với Đức Điền. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ, cung cấp thông tin để cùng bà con giải quyết vấn đề. Chọn giống tốt giúp bà con tiết kiệm thời gian, chi phí chăm sóc. Giống Đài Nông 1 Đức Điền và Summit Đức Điền là lựa chọn lý tưởng cho bà con.