Bệnh phình thân trên cây chanh dây đã gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng cho bà con nông dân, làm giảm năng suất và chất lượng quả. Để giúp bà con hiểu rõ hơn về vấn đề này, Đức Điền sẽ phân tích nguyên nhân gây bệnh và đề xuất một vài biện pháp phòng trừ hiệu quả.

NGUYÊN NHÂN GÂY PHÌNH THÂN CHANH DÂY

Phình thân chanh dây là bệnh lý do nấm Gibberella Fujikuroi và Fusarium Solani được xác định là hai tác nhân chính. Các loại nấm này tấn công vào rễ và thân cây, làm tắc nghẽn hệ thống mạch dẫn. Khiến nước và chất dinh dưỡng không thể di chuyển lên các bộ phận khác.

Thời tiết ẩm ướt là điều kiện lý tưởng cho nấm bệnh phát triển nhanh, gây hại cho chanh dây. Bệnh thường xuất hiện ở cổ rễ và thân cây gần mặt đất. Ban đầu, cây có biểu hiện vàng lá. Sau đó, toàn bộ thân, lá và quả bắt đầu héo rũ rồi chết dần. Khi kiểm tra phần thân sát mặt đất, bà con sẽ thấy các vết bệnh màu nâu đen, loang rộng và bao quanh thân cây. Đây là dấu hiệu nấm đã tấn công và làm tắc nghẽn các bó mạch dẫn. Do mạch dẫn bị phá hủy, cây không thể vận chuyển nước và chất dinh dưỡng. Dẫn đến tình trạng héo rũ đột ngột và làm cây chết.

BIỂU HIỆN CỦA BỆNH PHÌNH THÂN TRÊN CÂY CHANH DÂY

Bệnh phình thân là một trong những bệnh hại nguy hiểm trên cây chanh dây. Bệnh gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng, đặc biệt là khi cây đang trong giai đoạn cho quả. Dưới đây là những biểu hiện rất dễ nhận biết như:

Bệnh phình thân, do Nấm Fusarium tấn công làm tắc nghẽn và cắt đứt các bó mạch dẫn trong thân cây, gây ra hiện tượng rối loạn vận chuyển nước và chất dinh dưỡng. Điều này làm cây kém phát triển, khó ra hoa, đậu quả, dẫn đến năng suất thấp. Nếu không được xử lý kịp thời, cây sẽ héo rũ và chết.

Trong môi trường có độ ẩm và nhiệt độ cao, nấm bệnh phát triển và lây lan mạnh mẽ. Mầm bệnh có thể theo gió, nước mưa, để tấn công các cây khỏe mạnh. Mầm bệnh có thể truyền qua các dụng cụ làm vườn.  Khi rễ cây bị tuyến trùng tấn công, chúng sẽ tạo ra các vết thương hở. Đây là những “cửa ngõ” lý tưởng để nấm Fusarium xâm nhập và gây bệnh phình thân.

Bệnh có thể xuất hiện từ rất sớm, ngay khi cây vừa leo giàn, hoặc muộn hơn. Vì vậy, bà con cần kiểm tra vườn thường xuyên để phát hiện và xử lý bệnh kịp thời.

PHÒNG BỆNH PHÌNH THÂN TRÊN CÂY CHANH DÂY

Để phòng bệnh phình thân trên cây chanh dây, bà con có thể thực hiện một số biện pháp sau đây:

Nên lựa chọn đất mới chưa từng trồng chanh dây để gieo trồng. Nếu buộc phải trồng trên đất cũ, cần xử lý kỹ trước khi xuống giống bằng cách bón vôi, bón lót phân chuồng hoai mục và bổ sung nấm đối kháng Trichoderma để hạn chế sự phát triển của nấm Fusarium.

• Hố trồng phải đảm bảo thoát nước tốt, tránh tình trạng ngập úng. Đặc biệt trong mùa mưa, nếu cây bị úng sẽ dễ dẫn đến hiện tượng lở cổ rễ và chết.
• Khi phát hiện cây bị phình thân, cần nhổ bỏ ngay và dọn sạch tàn dư để tránh lây sang cây khỏe.
• Thường xuyên thăm vườn, kịp thời phát hiện và xử lý bệnh, đồng thời phun thuốc phòng nấm định kỳ.
• Bón phân hợp lý, cân đối dưỡng chất trong quá trình canh tác để tăng sức đề kháng cho cây. Đồng thời hạn chế việc bón quá nhiều phân đạm.

QUY TRÌNH XỬ LÝ BỆNH PHÌNH THÂN TRÊN CÂY CHANH DÂY

Để điều trị bệnh phình thân hiệu quả, bà con có thể thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Dùng dao rạch tại vị trí thân bị phình.

>Lưu ý: Thực hiện rạch dọc theo chiều thân, từ trên xuống dưới hoặc từ dưới lên trên, đảm bảo đường rạch song song với thân cây.

Bước 2: Sau khi rạch, sử dụng dung dịch thuốc đã pha loãng để bơm hoặc quét trực tiếp vào vết rạch.
>Lưu ý: Nên bơm hoặc quét thuốc 2–3 lần, mỗi lần cách nhau 1–2 phút để thuốc thấm dần vào mô cây. Tránh bơm hoặc quét quá nhiều thuốc một lúc khiến thuốc chảy tràn ra ngoài trước khi kịp ngấm.

Bước 3: Sau khoảng 5 ngày vết rạch sẽ khô lại và kích thước phần thân bị phình không tăng thêm.
>Lưu ý: Tùy vào mức độ bệnh (dựa trên kích thước và diện tích bị nhiễm), bà con có thể thực hiện quy trình này 1–2 lần để ngăn chặn nấm bệnh hiệu quả.

Để phòng bệnh phình thân, Đức Điền khuyến cáo kết hợp sử dụng Demeter với Trichoderma Tot. Sự kết hợp này giúp tiêu diệt nấm hại, tăng cường nấm có lợi và nâng cao sức đề kháng.

KẾT LUẬN

Bệnh phình thân là một thách thức lớn đối với bà con nông dân trồng chanh dây. Bệnh do nấm Gibberella Fujikuroi và Fusarium Solani gây ra, kết hợp với điều kiện thời tiết ẩm ướt, khiến cây bị tắc nghẽn mạch dẫn, héo rũ và chết. Việc lựa chọn giống chất lượng ngay từ đầu đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phòng bệnh. Hai giống Đài Nông 1 Đức Điền và Summit Đức Điền được khuyến nghị vì khả năng sinh trưởng tốt và phù hợp với điều kiện canh tác của bà con. Chủ động phòng bệnh từ chọn giống và chăm sóc sẽ giúp bà con bảo vệ vườn, duy trì năng suất và giảm thiểu thiệt hại.